Opheffing en afscheid van Politiek Comité Stari Most, 31 juli 2017
22ste Srebrenica herdenkig in Den Haag, 11 juli 2017 (© foto Fred Rohde)
Beste vrienden en bekenden,
Stari Most houdt op te bestaan. Na bijna 25 jaar inzet voor Bosnië en Srebrenica hebben we als groep dit besluit genomen. Individueel zal elk van ons zich blijven inzetten voor Bosnië, maar we zullen dat niet meer als groep doen. Hiervoor zijn verschillende redenen. Een reden is dat er binnen het comité verschillen van inzicht zijn over hoe om te gaan met het Potocari Memorial Centar en de rol van PAX daarin. Daarnaast hebben sommigen na al die jaren behoefte om zich meer op andere dingen te gaan richten, en zich niet meer verantwoordelijk te voelen voor het organiseren van de jaarlijkse herdenking. Al enige jaren zijn we voorstander van een grotere rol van de Bosnische gemeenschap bij de voorbereiding van de herdenking. Al hebben we ook zorgen over een aantal ontwikkelingen die polariserend werken. Onze mening hierover hebben we meermaals gegeven.
Onderaan deze brief vind je een korte opsomming van acties die we daarvoor hebben uitgevoerd. Vaak hebben we daarbij met jullie samen gewerkt. Daaraan koesteren we zeer warme herinneringen. Wij zijn dankbaar en blij met de onderlinge vriendschappen die daardoor zijn ontstaan, die de basis vormen voor onze blijvende verbondenheid met het gebied waar het drama van 11 juli 1995 zich afspeelde.
NB: voorlopig blijft de site online en dus voortbestaan, en wordt het mogelijk aangevuld met archief stukken.
Zoals aangegeven zullen we op individuele basis of in een ander organisatorisch verband betrokken blijven bij Bosnië en Srebrenica. Ook zullen leden van onze groep willen bijdragen aan de jaarlijkse herdenking. Ieder op zijn eigen manier. Maar het Comité zal er geen sturende rol meer in vervullen.
Er is veel bereikt. Maar Nederland is nog niet in het reine gekomen met ‘Srebrenica’. Nog altijd zijn geen excuses aangeboden aan overlevenden en nabestaanden van de genocide. 11 juli is in Nederland geen officiële dag van rouw en bezinning: Nederland geeft geen uitvoering aan de resolutie van het Europese parlement. Er is nog altijd geen vast monument voor de herdenking. Er is dus nog veel actie nodig. Maar wij denken dat het nu tijd is voor anderen om daar het voortouw in te nemen.
Vredesmars – de Marš Mira – vanuit Wassenaar naar de 22ste Srebrenica herdenking in Den Haag, 11 juli 2017 (© foto Fred Rohde)
We willen jullie heel hartelijk danken voor alle samenwerking in de afgelopen jaren. En we vertrouwen erop dat in een nieuwe vorm verder gewerkt zal worden aan recht voor Bosnië en Srebrenica.
Ab de Buck
Mede namens
Bram Bregman
Caspar ten Dam
Lize den Oudsten
Jehanne van Woerkom
___________________________________________________________________________
Acties Stari Most 1993 – 2017
’92 – ’95: acties voor krachtig ingrijpen tegen nationalistisch geweld in Bosnië
Het Politiek Comité Stari Most wordt opgericht in november 1992 onder de naam Comité voor krachtig militair ingrijpen in Voormalig Joegoslavië. Zoals de naam aangeeft voeren we actie tegen de grootschalige misdaden door nationalistische extremisten in voormalig Joegoslavië. We pleiten voor steun aan de multi-etnische, democratische regering van Bosnië-Herzegovina, en voor een krachtig ingrijpen, zo nodig met geweld, tegen de “etnische zuiveringen”. Daartoe organiseren we demonstraties, schrijven artikelen in de media en voeren gesprekken met politici.
’96 – heden: Herdenking Srebrenica
Een jaar na de val van Srebrenica nemen we het initiatief tot organisatie van de jaarlijkse herdenking. De herdenking groeit in de loop van de jaren. We zoeken samenwerking met Bosnisch-Nederlandse en Nederlandse organisaties. De herdenking is sindsdien jaarlijks georganiseerd.
2000: Mobiel Srebrenica-monument
Omdat er in Nederland geen monument bestaat, nam het Comité het initiatief tot een mobiel monument. Jehanne van Woerkom heeft het vormgegeven. Het monument staat sindsdien jaarlijks centraal bij de herdenking op het Plein.
2000-2001: Actie voor vluchtelingen uit Srebrenica
In samenwerking met advocaten heeft het Comité zich ingezet voor een verblijfsvergunning voor overlevenden van Srebrenica die in Nederland hun toevlucht hadden gezocht. Het Comité zocht daarbij met name het contact met Tweede Kamer leden. Na aanvankelijk verzet geeft staatssecretaris Cohen hen uiteindelijk een verblijfsstatus. Het was een harde en emotionele strijd, die wij ten slotte in nauwe onderlinge samenwerking tot een goed einde brachten.
2002: Roodboek: overzicht van getuigenissen van overlevenden van Srebrenica
In 2002 stelde het Comité het Roodboek op, met de persoonlijke verhalen van overlevenden van de massamoord van Srebrenica, die uiteindelijk in Nederland een veilig heenkomen hadden gezocht. Het werd aangeboden aan toenmalig Minister Nawijn. Het Roodboek wordt genoemd in het eindrapport ‘Missie zonder vrede’ van de Parlementaire enquêtecommissie Srebrenica (2003).
2002 – 2006: Actie voor ‘late’ vluchtelingen uit Srebrenica
Het Comité heeft actie gevoerd voor de groep ‘late vluchtelingen’ uit Srebrenica, hierbij op kritieke momenten gesteund door andere organisaties en betrokken Nederlanders. Mensen die Srebrenica hadden overleefd, en na omzwervingen in Bosnië uiteindelijk wanhopig toch nog in Nederland een veilig heenkomen zochten. Mens voor mens zwaar getraumatiseerd. Minister Verdonk wilde ze terugsturen naar Srebrenica, waar de Serviërs het voor het zeggen hadden Eén van de acties was de “Mars naar de Koningin.” In 2004 liep een grote groep Srebrenica-vluchtelingen samen met Stari Most en sympathisanten onder politie-escorte met de borden van het mobiele Srebrenica- monument naar het Paleis Noordeinde. Daar werd een petitie afgegeven waarin aan koningin Beatrix werd gevraagd haar invloed aan te wenden ten behoeve van een verblijfsstatus voor deze vluchtelingen.. . Na vier jaar actie in media en politiek kregen de meeste mensen uit de zgn. ‘Stari Most groep’ uiteindelijk een verblijfsvergunning. Het was opnieuw een emotionele strijd van solidariteit en gerechtigheid.
Met de beide acties hebben ongeveer 400 mensen uit Srebrenica een verblijfsvergunning gekregen.
2014: Pleidooi om op 11 juli vlag op Ministerie halfstok te hangen
Met brieven en gesprekken hebben we ons er voor ingezet dat op 11 juli de vlag op het Ministerie halfstok komt te hangen. Nadat anderen hiervoor ook pleitten, gaf Minister Hennis in 2016 hieraan eindelijk gehoor. Het is het eerste nationale symbool van rouw op deze dag.
2013-heden: pleidooi om slachtoffers centraal te stellen in het gedenkcentrum in Potocari
Via mails, brieven en persoonlijke contacten met PAX en Bosnische organisaties hebben we ons er voor ingezet dat in het op te richten PMC, het verhaal van Srebrenica voor, tijdens en na de val en de slachtoffers van de massamoord onverbloemd centraal zou moeten staan. Zonder aanpassingen of compromissen. De slachtoffers zouden moeten bepalen wat er in het gedenkcentrum wordt verteld en getoond.